بک لینک وب

به گزارش خبرگزاری مهر، کارگاه آموزش خط سیریلیک در راستای افزایش و بهبود ارتباطات فرهنگی با کشور تاجیکستان، در مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب برگزار می‌شود.

پس از تأسیس دولت اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۱۹۲۰ در قلمرو آسیای میانه، نخست خط لاتین رسمیت یافت، اما در دهه ۱۹۳۰ خط سیریلیک روسی جایگزین لاتین شد. به این ترتیب، فارسی‌زبانان آسیای میانه به جای استفاده از الفبای فارسی نیاکان، نخست از الفبای لاتین و سپس مجبور به استفاده از حروف سیریلیک شدند.

در تاجیکستان که بیشتر مردم به زبان فارسی سخن می‌گویند، الفبای سیریلیک به الفبای زبان تاجیکی معروف است. در الفبای سیریلیک، برخلاف الفبای فارسی که در اکثر نوشته‌های امروز به کار می‌رود و در آن مصوّت‌های کوتاه معمولاً حذف می‌شود، همه آواها (یا مصوت‌ها) دارای حروف خاص خود هستند و کلمات همان‌گونه که تلفظ می‌شوند به همان صورت نیز نوشته می‌شوند.

پس از استقلال کشور تاجیکستان در سپتامبر سال ۱۹۹۱ بحث‌های فراوانی در مورد تغییر خط و بازگشت به خط فارسی (که در تاجیکستان خط نیاکان نامیده می‌شود) درگرفت، اما به اعتقاد برخی از منتقدان برگشت به الفبای نیاکان آن هم به صورت فوری، مشکلات و پیامدهای بسیاری در پی دارد و باعث بی‌سواد شدن مردم و…. می‌شود، چرا که مردم تاجیکستان با خط فارسی آشنایی خیلی کمی دارند و تازه در کلاس پنجم آموزش خط فارسی شروع شده. با این حال روند بازگشت مردم تاجیک به خط فارسی در یک فرآیند طولانی مدت امکان‌پذیر است و مروجان این اتفاق در ایران و یا افغانستان نیز باید برای کمک به این فرآیند، خط تاجیکی یا همان الفبای سیریلیک را فرابگیرند.

از این رو، مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب بعد از امضای تفاهمنامه همکاری با انستیتوی زبان و ادبیات رودکی تاجیکستان، آشنایی محققان ایرانی با این خط را در برنامه قرار داد و به‌زودی کارگاه آموزش خط سیریلیک را برگزار می‌کند.

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ جواد شیخ الاسلامی: حامد فلاحی‌راد، سومین سال متوالی است که برگزیده کنگره شعر دفاع مقدس شده است. او سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ در کنگره استانی شعر دفاع مقدس و امسال رتبه اول کشور را در بخش «میراث‌های ماندگار» این کنگره به دست آورده است.

به بهانه برگزیده‌شدن این شاعر در کنگره ملی شعر دفاع مقدس، سراغش رفتیم تا درباره مسیر شعری، تجربه حضور در کنگره شعر دفاع مقدس، چند و چون برگزاری کنگره ملی شعر دفاع مقدس در قزوین و … صحبت کنیم.

مشروح این ‌گفتگو را در ادامه می‌خوانیم؛

* آقای فلاحی‌راد، چندسال است شعر می‌گوئید؟

فکر می‌کنم به صورت حرفه‌ای چهار پنج سال است که حرفه‌ای‌تر کار می‌کنم ولی ده دوازده سالی است که شعر می‌نویسم. در این سال‌ها سعی کردم نگاهم یک مقدار نسبت به گذشته حرفه‌ای‌تر باشد.

* شما شاعر پرکاری هستید و شعرهای زیادی دارید که با بعضی از آنها در کنگره‌های شعر هم برگزیده شده‌اید. چرا به فکر انتشار کتاب نیفتادید؟

هم توفیقش نبوده، هم علاقه‌اش. علاقه‌ای به چاپ کتاب ندارم. به نظرم وضعیت بازار نشر خوب نیست و دلیل آن هم شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی است. آنچه که باید به گوش مخاطب برسد از طریق همین شبکه‌های اجتماعی می‌رسد و ضرورت انتشار کتاب در این زمانه کم شده است. از آن طرف بازار نشر هم وضعیتی بحرانی دارد و قیمت کتاب در آن خیلی بالا است. به همین خاطر تا به حال سراغ چاپ کتاب نرفته‌ام

* درباره کنگره ملی شعر دفاع مقدس صحبت کنیم. امسال در چه بخشی برگزیده شدید؟

در بخش میراث‌های ماندگار نفر اول شدم. من توفیق داشتم که سه سال متوالی جزو برگزیدگان این کنگره باشم. با این تفاوت که دو سال گذشته در کنگره استانی شعر دفاع مقدس برگزیده شدم، ولی این بار در کنگره ملی شعر دفاع مقدس برگزیده شدم که در قزوین برگزار شد.

* چون سه دوره متوالی در این کنگره برگزیده شدید می‌پرسم؛ شعر را برای کنگره می‌نویسید یا شعرهایی را که نوشته‌اید به کنگره‌ها ارسال می‌کنید؟

نه اتفاقاً. این‌طور نیست که برای کنگره شعر بنویسم. از آن جایی که خودم نسبت به مقاومت و دفاع مقدس احساس وظیفه دارم، همیشه درباره این موضوعات شعر می‌نویسم. همیشه موضوعی وجود دارد که ذهنم را درگیر کند و درباره آن شعری بنویسم. برای همین هر موقع که این کنگره برگزار می‌شود، من معمولاً از قبل چهار پنج شعر با همین موضوعات نوشته‌ام. مثلاً در ماه‌های پیش یکی از موضوعاتی که ذهنم را درگیر کرده بود، اعضا هلال احمر غزه بود که در میان بمباران‌ها جسد شهدا را جمع می‌کردند. این نوع موضوعات خیلی ذهنم را درگیر می‌کند و معمولاً به خاطر علاقه شخصی درباره آنها شعر می‌نویسم. وقتی کنگره‌ای برگزار می‌شود، اگر برای آن موضوع شعر داشته باشم، همین شعرها را می‌فرستم که گاهی به چشم می‌آیند و گاهی هم شعر دوستان بهتر از من است.

* نظرتان درباره برگزاری کنگره‌های موضوعی چیست؟ چون بعضی شاعران شعرشان کاملاً کنگره‌ای می‌شود و از بس به نیت برگزیده‌شدن شعر نوشته‌اند که زبان و بیان و حال و هوای شعرشان مصنوعی و کلیشه‌ای می‌شود. به نظرتان محاسن و معایب برگزاری کنگره‌های شعر چیست؟

خودم دوستانی دارم که کنگره‌ای شعر می‌نویسند، از آن طرف دوستانی هم دارم که شعر می‌نویسند و بعد اگر مناسب کنگره‌ای باشد برای آن ارسال می‌کنند. به نظرم تفاوت‌شان در این است که بعد از چندسال آن چیزی که ماحصل تو از شعر است، یک دفتر شعر است که تنها مورد پسند داورها است. تو به این دلیل که می‌دانی چه داورانی چه سلیقه‌ای دارند، شعرت را با متر و ملاک و خوشامد آنها تنظیم می‌کنی. منتها این شعر به نظرم ماندگاری ندارد. آنچه که شاعران کنگره‌ای می‌نویسند فقط به درد کنگره‌ها می‌خورد و این که جایزه‌ای ببرند.

اما آن‌کسی که با توجه به مسائل روزگار و دغدغه‌های خودش شعر می‌نویسد، شعرش حظ بیشتری دارد و بیشتر در خاطره جامعه ادبی می‌ماند. کسی که مردم را در نظر می‌گیرد، جامعه را در نظر می‌گیرد، لحظات و «آن» ‌های خودش را در نظر می‌گیرد، تفکری که نسبت به آن موضوع داشته را در نظر می‌گیرد، شعرش زنده است و همین زنده بودن، شور و حال بیشتری در مخاطب زنده می‌کند. من خودم ترجیح می‌دهم که جزو دسته دوم باشم. یعنی یک چیزی و موضوعی و اتفاقی من را به هم بریزد تا برایش شعر بنویسم. شعری که وقتی مخاطب آن را می‌خواند یا می‌شنود، بتواند با آن ارتباط برقرار کند. نوشتن تنها به خاطر جایزه درست نیست.

* این‌دوره از کنگره ملی شعر دفاع مقدس چه‌طور برگزار شد؟ چون آن‌قدر بدون سر و صدا برگزار شد که انگار نه انگار کنگره دفاع مقدس است. به یاد داریم که در سال‌های گذشته این کنگره خیلی بیشتر مورد توجه قرار می‌گرفت و نحوه برگزاری آن هم طوری بود که رسانه‌ها و جریان‌های ادبی و مردم را درگیر می‌کرد. شما که سه سال در این کنگره حضور داشتید، نحوه برگزاری آن را چطور ارزیابی می‌کنید؟

بدون تعارف شکل برگزاری کنگره شعر دفاع مقدس در این سه سال خوب نبوده است. کسانی که این کنگره‌ها را برگزار می‌کنند خیلی هم زحمت می‌کشند و خیلی هم دغدغه دارند، ولی با این کنگره‌ها خیلی کارمندی برخورد می‌شود. یعنی نگاه‌شان خیلی کارمندی است. از آن جایی که اولین مخاطب برگزاری کنگره و جشنواره و سوگواره و… مردم هستند و ما می‌خواهیم بهترین شعر را به مردم معرفی کنیم، فکر می‌کنم در نوع برگزاری کنگره‌ها هم باید مردم را در نظر گرفت. وقتی ساعت برگزاری کنگره را ساعت ۹ صبح روز یکشنبه قرار بدهیم، خواه ناخواه خیلی از مخاطبان ما سر کار هستند و نمی‌توانند در آن شرکت کنند.

از طرفی با توجه به اینکه سازمان‌های مختلف دست به دست هم می‌دهند تا یک کنگره شعر برگزار شود، هرکدام از این ارگان‌ها و سازمان‌ها یک سخنران به سخنران‌های اختتامیه کنگره اضافه می‌کنند که واقعاً برای مردم و حتی شاعران اذیت‌کننده است. در هر کنگره‌ای باید امام جمعه، استاندار، شهردار، رئیس اداره ارشاد و… صحبت کنند. این سخنرانی‌ها را کنار سخنرانی دبیر علمی و دبیر اجرایی کنگره‌ها بگذارید. واقعاً آنقدر تعداد سخنرانی‌ها زیاد می‌شود که دیگر وقتی برای شعرخوانی شاعران نیست. یعنی اولین اتفاقی که می‌افتد این است که خود شعر و شاعران در حاشیه قرار می‌گیرند. همان مخاطب‌هایی که خودشان را به کنگره رسانده‌اند هم چیزی جز سخنرانی گیرشان نمی‌آید.

* خود شما به عنوان برگزیده ملی کنگره شعر دفاع مقدس در اختتامیه این کنگره شعرخوانی داشتید؟

در سه سالی که برگزیده شدم، هنوز خودم در اختتامیه کنگره شعر دفاع مقدس شعرخوانی نداشته‌ام. امسال که برگزیده اصلی کنگره ملی بودم، باز هم شعرخوانی نداشتم. بیشتر شنوای سخنرانی مسئولان بودیم. در انتهای این جلسات هم معمولاً به دلیل اینکه وقت نیست، با عجله جوایز را می‌دهند و شاعران فرصت نمی‌کنند حتی پشت میکروفون قرار بگیرند. به نظرم در برگزاری کنگره‌های ادبی باید تجدیدنظری صورت بگیرد و شاعران در مرکز آن باشند.

مرتضی امیری اسفندقه عضو شورای سیاستگذاری جایزه جهانی «شهر شعر» در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ضرورت برگزاری این جشنواره گفت: ما به شعر زنده‌ایم و جهان هستی به شعر زنده است. هستی بزرگ‌ترین، بلندترین و شفاف‌ترین شعر خداوند است. هرچه به شعر نزدیک‌تر می‌شویم، به عاطفه، صلح، لطافت، طراوت، تازگی، ترینگی و ترانه نزدیک‌تر می‌شویم.

وی افزود: شعر قلب‌ها را به هم نزدیک می‌کند. بهترین پل‌ها پلی است که شعر بین دل‌ها می‌زند. این جشنواره با این معماران خوب می‌خواهد این کار را انجام دهد و امیدوارم بتواند از پس این کار بر بیاید.

عضو شورای سیاستگذاری جایزه جهانی «شهر شعر» در ادامه با اشاره به تجربه اعضای شورای سیاستگذاری این جشنواره گفت: معماران شعر پارسی، کارآزمودگان و کارآگاهان و کاردینال‌های شعر ایران در شورای سیاستگذاری جایزه جهانی «شهر شعر» حضور دارند و مطمئناً نتیجه گرد آمدن چنین افرادی نزدیک‌تر شدن دل‌ها در سایه‌سار شعر و شعور و معرفت خواهد بود.

جایزه جهانی شهر شعر توسط سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و به دبیری میلاد عرفان‌پور با هدف اعتلای شعر فارسی و تقویت پیوندهای فرهنگی پایتخت ایران با هنر شعر برگزار می‌شود.

سازمان زیباسازی شهر تهران، حوزه هنری انقلاب اسلامی و سازمان صدا و سیما در برگزاری این رویداد هنری مشارکت دارند.

ارسال آثار از طریق پایگاه این جشنواره به نشانی jashnvareh.farhangsara.ir/shahre-sher امکان‌پذیر است.

به گزارش خبرنگار مهر، رمان «صد سال تنهایی» اثر گابریل گارسیا مارکز با ترجمه بهمن فرزانه که به‌تازگی توسط انتشارات امیر کبیر به چاپ سی و ششم رسیده، به رقم فروش ۲ هزار و ۷۰۰ نسخه در ماه رسیده است.

رمان مورد اشاره به‌عنوان یکی از آثار معروف تاریخ ادبیات جهان، به روایت داستان خانواده بوئندیا در دهکده خیالی ماکوندو می‌پردازد و نمونه‌ای بارز از ادبیات رئالیسم جادویی است. «صدسال تنهایی» به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه شده و همچنان به‌عنوان یکی از پرفروش‌ترین و محبوب‌ترین کتاب‌ها شناخته می‌شود.

ترجمه بهمن فرزانه از این‌رمان سال ۱۳۵۳ منتشر شد و چاپ جدیدش، با تغییرات و اصلاحات جزئی در متن ترجمه ارائه و نسخه‌های چاپ سی و پنجم و سی و ششم آن به‌طور همزمان با شمارگان ۲ هزار و ۳ هزار نسخه عرضه شد.

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ طاهره طهرانی: در ادامه پرونده «موسی داستان بزرگ» (داستان حضرت موسی بر اساس آیات قرآن کریم و ادبیات فارسی)، پس از ماجراهای تولد و به آب افکنده شدن و باز رسیدن به آغوش مادر و رشد او در بارگاه فرعون، و فرارش از مصر و سال‌های زندگی در مدین و بازگشت به مصر و دیدن درخت مشتعل و شنیدن صدای پروردگار و برگزیده شدن به پیامبری، در قسمت هشتم به درخواست او از خداوند برای اجازه و اهمیت همراهی برادرش هارون در مسیر دعوت فرعون به یکتاپرستی می‌رسیم.

لذت برآورده شدن خواسته‌ها و احساس امنیت در لحظه سرگشتگی و ترس و حیرانی میان بیابان تاریک و دامنه کوه، بعد از تجربه دو معجزه سهمگین و شنیدن صدای خداوند از میان شعله‌های درخت سبز برای موسی قابل وصف نیست. وقتی خداوند فرمود: آنچه خواستی به تو دادم.

موسی چه خواسته بود؟ نخست سینه‌ای گشاده برای درک عظمت آنچه بر دوش او گذاشته شده و تحمل سختی‌های این مسیر. سپس آسان شدن کارش، می‌داند در این راه قطعاً مشکلاتی خواهد بود که حل آنها از عهده توان و قدرت او خارج است. پس درخواست می‌کند خداوند از آنجا که خود می‌داند کار را برایش آسان کند. بعد از آن باز کردن گره از زبانش، برای آنچه باید ابلاغ کند زبانی گویا و روان و تأثیرگذار می‌خواهد تا سخنانش را بشنوند و بفهمند. تا اینجا هرآنچه خواست مربوط به شخص خودش بود. اما از این به بعد آنچه می‌خواهد فراتر از خودش است. پس همراهی برادرش هارون را از خدا درخواست می‌کند: و برادرم هارون از من زبان‌آورتر است، او را با من به دستیاری بفرست.

فرعون برای یادآوری حضور خود به مردم در سراسر سرزمین تحت حکمرانیش تصاویر و مجسمه‌های بزرگی از خود قرار داده بود که مردم می‌بایست در مقابل آنها _که نشانه‌ها و نمادهای طاغوت مصر بودند_ کرنش کنند و هدایایی تقدیم کنند؛ این حرکت در آن زمان به این دلیل بود که مردم عادی هیچگاه دربار فرعون را تجربه نمی‌کردند و بزرگی و جلال و شکوه آن را نمی‌دیدند، ولی باید همیشه یادشان می‌ماند که زندگی شأن زیر سایه وجود پادشاه مصر تعریف شده است خداوند در آیه ۳۵ سوره قصص به او مژده برآوردن خواسته‌اش را می‌دهد: قَالَ سَنَشُدُّ عَضُدَکَ بِأَخِیکَ وَنَجعَلُ لَکُمَا سُلطَناً فَلَا یَصِلُونَ إِلَیکُمَا بَِایَتِنَا أَنتُمَا وَمَنِ ٱتَّبَعَکُمَا ٱلغَلِبُونَ، گفت: تو را به برادرت قویدست خواهیم کرد و برایتان حجتی قرار می‌دهیم. به سبب نشانه‌هایی که شما را داده‌ایم، به شما دست نخواهند یافت. شما و پیروانتان پیروز خواهید بود.

اهمیت بلاغت و پذیرش

موسی پیامبر شده است، به لحاظ جسمانی مردی قدرتمند و از نظر شخصیتی صریح و قاطع است، اما می‌داند برای انجام مأموریتش نیاز به کسی دارد که هم در جامعه مقصد پذیرفته باشد، هم سخن گفتنش تاثیرگذارتر باشد و از همه مهمتر قابل اعتماد و به خود او نزدیک باشد. چه کسی بهتر از برادر بزرگترش هارون؟ پس به همین صراحت از خداوند می‌خواهد که او را یاورش قرار بدهد. پیداست که او تا اینجا همراه خوبی برای موسی بوده است، چرا که اولین درخواست غیر شخصیش تاکید بر حضور و همراهی و پشتیبانی از طرف اوست. عجیب نیست اگر هارون نیز در مسیر بازگشت از مدین همراه او باشد، به این معنی باید پذیرفت که در سالهای زندگی موسی پس از فرار به مدین با خانواده خود در مصر تماس داشته و به نحوی همراهی و حضور آنها او را حمایت کرده است؛ به ویژه که او با دختر شعیب پیامبر (ع) ازدواج کرده و بنی‌اسرائیل به عنوان قومی یکتاپرست در مصر تحت ستم هستند.

از سوی دیگر این درخواست موسی -بخصوص تاکید او بر تنگ شدن سینه‌اش و سخنور نبودن خود- و اصرار بر دادن این مسئولیت به هارون نشان می‌دهد که هارون فردی پذیرفته شده در میان مردم و قوی در سخنرانی، دارای نفوذ کلام و قدرت اقناع است.

هارون برای موسی چه می‌کند؟

آنطور که در گفتگوهای موسی با خداوند می‌بینیم هارون سخنگوی موسی است، یعنی با اینکه این موسی است که پیامبر است و خداوند به او وحی می‌رساند، اما برای دعوت فرعون سرکش به یکتاپرستی سخنوری هارون مؤثرتر و کاربردی‌تر است. هارون تصدیق کننده سخنان اوست، پشتوانه‌ای برای دلگرمی موسی. از سوی دیگر می‌دانیم که موسی در تعامل با بنی اسرائیل نیز بسیار از هارون کمک می‌گیرد، و حتی وقت رفتن به میقات قوم خود را به او می‌سپارد و موقع بازگشت و بعد از گوساله پرست شدن آنها او را به شدت بازخواست می‌کند.

از طرف دیگر، دعوت موسی کاری بزرگ است. شکستن هیمنه فرعون در مصر، آن هم از سوی کسی که در کاخ او بزرگ شده است کار کوچکی نیست. فرعون برای یادآوری حضور خود به مردم در سراسر سرزمین تحت حکمرانیش تصاویر و مجسمه‌های بزرگی از خود قرار داده بود که مردم می‌بایست در مقابل آنها _که نشانه‌ها و نمادهای طاغوت مصر بودند_ کرنش کنند و هدایایی تقدیم کنند؛ این حرکت در آن زمان به این دلیل بود که مردم عادی هیچگاه دربار فرعون را تجربه نمی‌کردند و بزرگی و جلال و شکوه آن را نمی‌دیدند، ولی باید همیشه یادشان می‌ماند که زندگی شأن زیر سایه وجود پادشاه مصر تعریف شده است.

در چنین شرایطی که فرعون خود را خدای مردم مصر معرفی کرده بود، موسی _پسری از قوم تحت ستم یعنی بنی اسرائیل که در دربار همان فرعون بزرگ شده_ باید می‌رفت و او را به فروتنی و پرستش خدای یکتا فرامیخواند! این حرکت دو نوع مقابله را پدید می‌آورد، یکی از طرف خود فرعون و یکی از طرف جامعه و مردم مصر، که سال‌ها با این تصویر خوگرفته و باورها و مناسکشان را با آن ترتیب داده و تنظیم کرده بودند. با در نظر گرفتن همه این موارد، درخواست موسی از خدا برای یاری و همراهی هارون می‌توانست پشتوانه‌ای برای او باشد و به مردم نشان دهد که این جوان حداقل یک نفر را دارد که همراهیش کند و به سخنانش باور داشته باشد.

خطاب الهی به دو برادر

به این ترتیب با پذیرش این درخواست موسی (ع) است که خداوند در آیه‌های بعدی هر دوی آنها را مورد خطاب قرار می‌دهد، در متن آیه نیز از فعل تثنیه استفاده می‌شود. ضمناً تاکید می‌کند که به هر دوی شما تسلطی می‌دهیم که آنها نتوانند بر شما چیره شوند (سوره قصص آیه ۳۵)، و از رحمت خود به هارون نیز مقام پیامبری داده است. (سوره مریم، آیه ۵۳) اهمیت سخنوری در ابلاغ پیام رسالت وقتی آشکارتر می‌شود که در هنگام حضور در برابر فرعون برای آشکار کردن دعوتِ خود هردو می‌روند و فرعون از خدایشان می‌پرسد، و بعد برای تحقیر موسی از بزرگان دربار می‌پرسد: آیا این طور نیست که من از این مرد خوار و بی مقدار که نمی‌تواند روشن و گویا سخن گوید، بهترم؟ (سوره زخرف، آیه ۵۲)

درباره گرفتگی زبان موسی و زبان‌آور بودن هارون روایت‌های متعددی گفته شده است که اشاره به آسیب زبانی موسی در کودکی می‌کند. اما روایت دیگری، حکایت از تسلط هارون بر زبان قبطیان (زبان مردم مصر و فرعون) و فن سخنوری دارد. به این ترتیب همراهی هارون برای موسی در دربار فرعون و دعوت او و بزرگان مصر به یکتاپرستی معنای دیگری می‌گیرد، چرا که این ابلاغ باید به روشنی و وضوح برای مصریان صورت بگیرد تا شک و تردیدی باقی نماند، چنانچه معجزات داده شده به موسی نیز در همین راستاست و همراهی هارون از جوانب گوناگون برای موسی پشتوانه و دلگرمی در روبرو شدن با فرعون و اشراف مصر است.

به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «بازگشت به رام‌الله» نوشته مرید برغوثی شاعر فلسطینی با ترجمه هاجر زمانی به‌تازگی توسط انتشارات کتابستان معرفت به چاپ دوم رسیده است. این‌کتاب، تاکنون یکی از تجربه‌های نوشتن تجربیات گروه‌های مختلف فلسطینی بوده است.

این‌رمان به دلایل سیاسیِ جدایی مرید برغوثی و همسرش از یکدیگر و هم به اوضاع غربت و تبعیدِ شاعر از کرانه باختری در سال ۱۹۶۶ و شرایط بازگشت به آن بعد از سی سال اشاره می‌کند. این کتاب در سال ۱۹۹۷ منتشر شد. پس از استقبال جهان عرب از این اثر، کتاب جایزه ادبی «نجیب محفوظ» را از طرف دانشگاه آمریکایی قاهره دریافت کرد. ازاین‌رو، می‌توان این کتاب را رویداد ادبی مهمی تلقی کرد.

ادوارد سعید در نیویورک و در آوریل و اوت سال ۲۰۰۰ درباره این کتاب اینگونه نوشت:

مرید برغوثی، به‌شکلی شفاف و دقیق، گرداب احساسات و افکاری را که در چنین مواقعی بر انسان حاکم می‌شود، به تصویر کشیده است. به‌هرحال فلسطین مکانی معمولی نیست؛ بلکه عمیقاً در دل تمام تاریخ‌های شناخته‌شده و میراث ادیان توحیدی جای دارد و شاهد جنگ‌ها و شکل‌گیری و فروپاشی تمدن‌های مختلف بوده است.

چاپ دوم ترجمه این کتاب با ۲۲۰ صفحه و قیمت ۲۱۰ هزار تومان عرضه شده است.